Eerste kennismaking

Waar?

Kaartje

Betsaïda was een dorp aan de noordzijde van het meer van Galilea, bij de monding van de Jordaan. Tijdens de Joods-Romeinse oorlog werd het verwoest en niet meer terug opgebouwd.
Op dit ogenblik is men vrijwel zeker dat de heuvel Khirbet et-Tel ("the Tell") de plaats is waar het oude Betsaïda lag.

Betekenis van de naam

Betsaïda betekent in het Hebreeuws: vissersdorp, of nog letterlijker: vishuis.

Wetenswaardigheden

Enkele kilometer verder

Betsaida ligt nu als ruïne op ongeveer twee km van de noordelijke oever van het meer van Galilea. De aanvoer van slib via de Jordaan, breuken in de aardkorst, aardbevingen (bijvoorbeeld in het jaar 363) … trokken de oevers van het meer naar het zuiden.

De ruïnes zijn zeer waarschijnlijk afkomstig uit de tijd van Jezus. Bij opgravingen in deze tell (een heuvel met archeologisch materiaal) vond men veel gereedschap om te vissen: loden gewichten om netten te laten zakken, naalden, vishaken ...

Dat de haven en het deltagebied van de Jordaan al dichtslibden in de tijd van Jezus kan de reden geweest zijn waarom Simon Petrus en zijn broer Andreas en ook Johannes en zijn broer Jakobus, verhuisden naar Kafarnaüm.

Vissershuizen

De huizen die archeologen in Tel Betsaïda opgegraven hebben, waren groot. Toch straalden ze geen rijkdom uit: men vond er geen kapitelen, pilaren of mozaïeken.

Er was een binnenplaats van ongeveer tien bij tien meter, een eetkamer en een keuken. De muren (70 cm breed) waren opgetrokken met basalt, afkomstig van een vulkaanuitbarsting op de Golan Hoogte, 5000 jaar geleden.

Eén van de huizen kreeg de naam ‘vissershuis’, omdat men daar visgerei vond. Daaruit maakte men op dat Betsaïda leefde van de opbrengst van de visserij op het meer van Galilea.

Grieks

De bewoners van Betsaïda spraken vermoedelijk Grieks.
Enkele Grieken die naar het pesachfeest in Jeruzalem gingen en Jezus graag wilden ontmoeten, contacteerden daarvoor Filippus (Johannes 12, 21). Hij en Andreas waren de enigen in de groep apostelen die een Griekse naam hadden. Ze waren afkomstig van Betsaïda.

Aan de noordkant van het Meer van Galilea bevinden zich de ruïnes van een stadje met deze naam. De zoon van koning Herodes, Filippus, gaf het plaatsje stadrechten en noemde het Betsaïda Julia, ter ere van de dochter van keizer Augustus.

Een oudere stad

Bij opgravingen werd onder Betsaïda een stad gevonden die werd gebouwd in de 10e eeuw voor Christus en verwoest in de 8e eeuw voor Christus. Archeologen vonden een vestingsmuur (6 meter dik) en een grote stadspoort met vier kamers aan de noord-oostelijke kant van de heuvel.
Waarschijnlijk is het de hoofdstad van het koninkrijk Gesur. In de Bijbel (2 Samuel 3, 3) staat dat de vierde vrouw van koning David, prinses Maachah, van hier afkomstig was. David en Maachah hadden een zoon: Absolom.
De stad Gesur werd in 734 vóór Christus veroverd en verwoest door de Assyriërs (2 Koningen 15, 29).

De stad Betsaïda

In 30/31 na Christus gaf Filippus, de zoon van koning Herodes de Grote en viervorst over Itura en Trachonitis (het gebied ten noorden en noordoosten van het land Israël), Betsaïda de titel van stad.
Later werd de naam Betsaïda veranderd in Julia(s), de naam van de vrouw van keizer Augustus. Ze stierf in het jaar 29. Filippus liet een tempel voor haar bouwen, die ongeveer 20 meter lang en 6 meter breed was. Herodes Filippus zelf werd in Betsaïda begraven met alle pracht en praal .
Het hellenistische karakter van het stadje kan de oorzaak zijn dat er in Betsaïda en de streek rondom Griekse namen in zwang kwamen. Bijvoorbeeld: de namen van de apostelen Andreas (mannelijk, dapper) en Filippus (paardenliefhebber).

Merkwaardig

Wanneer Lucas schrijft over de broodvermenigvuldiging, heeft hij het over Jezus die met zijn leerlingen een eenzame plaats zocht in de buurt van Betsaïda.
Maar toen het in de derde en vierde eeuw steeds gevaarlijker werd om die plaats te bezoeken, begon men het wonder te herdenken in Tabgha, gelegen op de westelijke oever van het meer van Galilea. Iets wat tot op vandaag gebeurt.

BETSAÏDA

Inhoudstabel