Lucas 6, 39-42: Jezus over ‘goed zien’

Matteüs 7, 1-5 // Lucas 6, 39-42

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 1628-1629)

Daarna gaf Jezus een voorbeeld. Hij zei: ‘Kan een blinde een andere blinde de weg wijzen? Nee, want dan vallen ze samen in een kuil. En een leerling weet niet zo veel als zijn leraar. Pas als een leerling alles geleerd heeft, weet hij net zo veel.’

Daarna zei Jezus: ‘Jullie letten goed op de fouten van anderen. Maar je eigen fouten zie je niet. Het is alsof je een splinter ziet in het oog van een ander, maar niet ziet dat er in je eigen oog een balk zit. Je zegt tegen die ander: ‘Kom, ik haal die splinter wel even uit je oog.’
Doe niet zo schijnheilig! Haal eerst die balk uit je eigen oog! Dan kun je zelf weer goed zien. En pas dan kun je de splinter uit het oog van de ander halen.

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Jezus sprak tot de mensen in beelden:
‘Kan een blinde wel een andere blinde leiden?
Vallen ze dan niet samen in een kuil?

Een leerling staat niet boven zijn leraar.
Maar elke leerling moet als zijn leraar zijn.

Wat kijk je naar de splinter in het oog van een ander
terwijl je de balk in je eigen oog niet ziet?
Hoe kun je tegen je broer zeggen:
‘Vriend, laat me de splinter weghalen die in je oog zit’,
terwijl je de balk in je eigen oog niet ziet?
Schijnheilige, haal eerst de balk uit je eigen oog.
Pas dan zie je scherp genoeg om de splinter weg te halen
die in het oog van je broer zit.

Stilstaan bij ...

Blinde
In de context van deze uitspraak bedoelde Jezus met de ‘blinden’: de Schriftgeleerden en de Farizeeën.

Bijbel en kunst

P. BRUEGEL DE OUDE

Parabel van de blinden (rond 1568)

Pieter Bruegel de Oude (1529-1569) beeldt op dit werk de uitspraak van Jezus uit over blinden. Hij situeert het gebeuren in het Pajottenland (in de buurt van Brussel). In de achtergrond is kerk van Sint-Anna-Pede te zien. Zes mannen volgen elkaar. De eerste valt in een greppel. De tweede struikelt over hem. De andere mannen heffen hun gezicht naar boven om beter te kunnen horen. Samen met de stok in hun hand maakt de schilder duidelijk dat het om blinden gaat.

- Kan een blinde wel een blinde leiden?
- Vallen ze dan niet beiden in de kuil?

D. FETTI

De splinter en de balk (1619)

Domenico Fetti (1589 – 1623), een Italiaans barok schilder, was vooral actief in Rome, Mantua en Venetië.
Dit schilderij behoort tot een reeks van dertien, die gelijkenissen uit het Nieuwe Testament voorstelt. Hij schilderde die voor de studieruimte (studiolo) van Gonzaga.

Suggesties

Grote kinderen

REFLECTEREN

Voor of tegen?

(naar: Zonneland 2004, nr 33, p. 17-18)

Lees de volgende uitspraken:

Als je de wetten en de reglementen niet laat eerbiedigen, is het anarchie. Dan doet iedereen waar hij zin in heeft. Wie streng is, doet dat voor het goed van de mensen.
Jolien, 10 jaar

Ik denk dat reglementen goed zijn. Maar je moet ook rekening houden met de mensen en met de situaties waarin ze zitten. Dit is geen zwakte, dit is eenvoudigweg menselijk zijn.
Jordan, 14 jaar.

Wie Jordan gelijk geeft, maakt een lijstje met argumenten voor verdraagzaamheid.
Wie Jolien gelijk geeft, maakt een lijstje met argumenten voor een streng optreden.

Overloop dan de verschillende argumenten voor beide manieren van optreden.
Stop na tien minuten en kijk eens waar je staat: wat heb je geleerd?
Denk je nog steeds hetzelfde?

Jongeren

REFLECTEREN

Kan een blinde een andere blinde leiden?

Bekijk goed deze illustratie van Fano.
- Wat staat er op afgebeeld?
- Wie staat er op afgebeeld?

Als Jezus zich de vraag stelt: ‘Kan een blinde een andere blinde leiden?’, wat stelt Fano met zijn illustratie als antwoord voor?

- Heb hierbij aandacht voor de Jezus figuur (met groen kleed)
- Heb ook aandacht voor de letters op de lichtbak. (justicia = rechtvaardigheid) of zou een ander woord volgens jou beter zijn?
- Waar kunnen de glazen van de bril voor staan?
- Waarom staat er een wereldbol in de achtergrond?

Verwerk de antwoorden in een gedicht dat bij deze illustratie past.
Laat daarin de volgende zin regelmatig terugkomen:
‘Kan een blinde een andere blinde leiden?’

Overweging

Valérie Kabergs

Bevrijden

(V. KABERGS in Kerk en Leven, Lezingen en commentaar, 27 februari 2019, p. 18)

Ten einde anderen te kunnen genezen van hun blindheid, naar het voorbeeld van Jezus zelf, is het nodig dat zijn leerlingen eerst de eigen blindheid onderkennen. Die verblindende balk in het eigen oog komt voort uit het zich boven anderen willen stellen of het zich laten leiden door andere 'blinden'. In de plaats daarvan roept Jezus op zich te laten gidsen door zijn woorden en zich te laten vormen naar gelijkenis met zijn meesterschap. Pas wanneer die omvorming zich tot in het hart heeft voltrokken, zal het spreken - en dat mag ook een kritisch spreken zijn als het tot doel heeft splinters uit de ogen te halen - van zijn leerlingen bevrijdend zijn.