…page…
Algemeen
Rundsvlees
Runderen zijn reine / koosjere dieren, dieren die men mag eten. Ze moeten wel ritueel geslacht worden en het vlees mag alleen gegeten worden als er geen bloed meer in is.
Er werd niet zo vaak vlees gegeten in de tijd van de Bijbel. Als gewone mensen al eens vlees aten, was dat bij feestelijke gelegenheden zoals een huwelijksfeest of een religieus feest. Zo werd bij het joodse paasfeest een lam geroosterd.
Rijke mensen aten ook vlees op sabbat: meestal lams- of geitenvlees, dat gekookt werd. Ze aten wel meer kalfs- en rundsvlees dan gewone mensen.
Luxe
In de Bijbel waren runderen luxedieren: melk had men al van de schapen en de geiten en om voor vlees te zorgen waren de dieren te groot en te duur in onderhoud.
Ossen werden gegeerd als trek- en lastdier. Zo werden ze ingezet bij het ploegen en het dorsen en om karren te trekken.
Kalf
Gemeste kalf
Het gemeste kalf werd bewaard voor de grote feesten. In afwachting daarvan werd er extra goed voor gezorgd. Te vergelijken met de boeren vroeger in onze streken, die een varken mestten voor een bijzondere gelegenheid.
Gouden kalf
De meest recente vertalingen van de Bijbel hebben het niet over een kalf, maar over een ‘stierkalf’ en zelfs over een ‘stier’. Stieren stonden bekend om hun kracht en durf en zag men als symbool van vruchtbaarheid en sterkte. Ze kwamen veel voor in de godsdiensten van het oude Nabije Oosten:
. In Egypte kende men de stiergod Apis, een vruchtbaarheidsgod.
Apis, een volwassen stier, werd voorgesteld met een zonneschijf tussen de horens. In Egypte geloofde men dat Apis de doden naar hun laatste rustplaats zou brengen.
Andere goden die als stier of koe werden afgebeeld waren: Hathor, Buchis (Bekh), Mentu, Bat en Mehurt.
. In Kanaän werd de god Baäl vaak als stierkalf afgebeeld.
Bij archeologische opgravingen vond men verschillende ‘stierkalfbeelden’ (meestal van brons, soms van zilver).
Christelijke kunst
. Het rund, het symbool van de evangelist Lucas.
. De os in de kerststal herinnert aan de volgende tekst van de profeet Jesaja: ‘Een os kent zijn eigenaar, een ezel de krib van zijn meester; maar Israël weet van niets, mijn volk heeft geen begrip.’ (Jesaja 1, 3)
God heeft duidelijk geen hoge dunk van zijn volk.
Bijbel
OudeTestament
Feest
Genesis 18, 7
"Daarna liep Abraham naar de kudde, zocht een lekker mals kalf uit en gaf het aan zijn knecht om het snel klaar te maken."
Abraham krijgt het bezoek van drie mannen en laat voor hen het vetgemeste kalf bereiden.
Verering
Exodus 32
"Toen sprak Jahwe tegen Mozes: `Ga nu naar beneden, want uw volk dat gij uit Egypte hebt geleid is tot zonde vervallen. Ze zijn nu al afgeweken van de weg die Ik hun had voorgeschreven: ze hebben een stierenbeeld gemaakt, ze buigen zich daarvoor neer, ze dragen er offers voor op en schreeuwen: Israël, dit is de god die u uit Egypte heeft geleid.' "
Toen Mozes de berg Sinaï afdaalde met de tien geboden in zijn hand, werd hij geconfronteerd met de Israëlieten die een gouden kalf hadden gemaakt en dat als een god vereerden. Hij werd zo woedend dat hij de stenen platen waarop de tien geboden stonden erop kapot gooide. Daarna vernietigde hij het beeld.
1 Koningen 12, 28
"Na rijp beraad liet de koning twee gouden stierenbeelden maken en zei hij tot het volk: `U bent nu lang genoeg opgegaan naar Jeruzalem: dit, Israëlieten, zijn de goden die u uit Egypte hebben geleid.'"
Jerobeam, de eerste koning van het tienstammenrijk (= Noordrijk), liet twee gouden kalveren maken om te aanbidden. Het ene beeld plaatste hij in Betel, het andere in Dan. Zo wilde hij voorkomen dat zijn onderdanen naar Jeruzalem (in het Zuidrijk) op pelgrimstocht zouden gaan.
Belang
1 Koningen 19, 19-21
"Elia vertrok vandaar en trof Elisa, de zoon van Safat, terwijl die aan het ploegen was. Twaalf koppels ossen gingen voor hem uit; hijzelf bevond zich bij het twaalfde. Toen Elia langs kwam, wierp hij hem zijn mantel toe. Elisa liet de ossen in de steek, liep Elia achterna en zei: `Laat mij eerst afscheid nemen van mijn vader en moeder; dan zal ik u volgen.' Hij antwoordde hem: `Ga maar weer terug; heb ik u soms tot iets verplicht?' Hierop ging Elisa naar de ossen terug, nam zijn koppel, slachtte het, kookte het vlees op het hout van de jukken en gaf het aan het werkvolk te eten. Daarna vertrok hij, volgde Elia en werd zijn dienaar."
Merk op dat Elisa ossen gebruikte voor het ploegen en dat hij het ossenvlees liet koken om het op te eten.
'Beeld'
Genesis 41
"Twee jaar later kreeg Farao de volgende droom. Hij stond bij de Nijl en hij zag uit de Nijl zeven koeien omhoog komen, mooie welige dieren, die gingen grazen in het oevergras. Daarna kwamen zeven andere koeien uit de Nijl omhoog, lelijke, magere dieren; zij voegden zich bij de andere aan de oever van de Nijl."
Nieuwe Testament
Feest
Lucas 15, 22-24
"Maar de vader beval zijn knechten: 'Haal vlug het mooiste kleed en trek het hem aan, steek hem een ring aan zijn vinger en trek hem sandalen aan. Haal het gemeste kalf en slacht het; laten we eten en feestvieren, want deze zoon van mij was dood en is weer levend geworden, hij was verloren en is teruggevonden."
In de parabel die Jezus vertelde over de ‘verloren zoon’ vermeldt Jezus dat de vader opdracht geeft om het gemeste kalf te aten slachten. De oudste zoon maak nadien zijn beklag: ‘Voor mij was er zelfs geen bokje.’
Keuken
Kalfsfricassee
Dit heb je nodig:
1kg kalfsfricassee, 3 takjes selder, 3 wortelen, 3 preiwitten, (ev. 1 teentje look in stukjes), 3 gesnipperde uien, bloem, peper, zout.
Zo maak je het
Snijd de groenten in fijne reepjes.
Braad het vlees bruin aan. Neem het vlees uit de pan en bak de ui aan. Deglaceer de pan met water. Doe daarbij het vlees samen met de groenten die in fijne reepjes werden gesneden. Breng op smaak met peper en zout.
Laat ongeveer 45 minuten zacht stoven. Voeg eventueel nog wat water toe.
Breek wat bloem in wat water en voeg dat mengsel toe aan de bereiding om die te binden.
Suggestie
Kleine kinderen
DOEN
Zeven dikke en zeven magere koeien
Vertel over de droom van de farao.
De kinderen tekenen een weide met zeven dikke en zeven magere koeien.
In een grote groep kan dit werk verdeeld worden. Wie geen koe tekent, kleurt op een groot blad de weide waarop de koeien zullen komen. Ze gebruiken daarvoor verschillende kleurpotloden groen.
De getekende (eventueel ingekleurde) koeien worden uitgeknipt en gekleefd op de weide.
Grote kinderen
DOEN
Collage: zeven dikke en zeven magere koeien.
Zorg voor
Bladen uit tijdschriften waarop veel groen voorkomt.
A5-blad, schaar, lijm, wit papier, gewone potloden en kleurpotloden, schaar.
Werkblad
Verloop
Vertel over de droom van de farao en geef ook de uitleg die Jozef aan die droom gaf.
Veertien kinderen tekenen elk een dikke of een magere koe. Ze inspireren zich aan de koeien op dit werkblad.
De andere kinderen knippen stukken groen uit tijdschriften. Die kleven ze daarna op een groot blad om zo een weide te suggereren.
TIP
De grootte van de koeien wordt bepaald door het blad waarop ze gekleefd worden.
Men kan ook een aantal koeien deels op elkaar kleven.
VERTELLEN
De koe
(C. LETERME, Een parel voor elke dag, Uitgeverij Averbode, 2007, p. 73)
Op een dag zei een man tot zijn buur:
‘Ik moet maar één keer per jaar een koe slachten
om elke dag vlees te kunnen eten.’
Zijn buurman dacht:
‘Ik doe dat dit jaar ook.
Ik ga mijn koe slachten en niet verkopen.’
Hij droogde een deel van het vlees,
zoutte een ander deel in,
en bewaarde het in alle hoeken van zijn kelder.
De eerste dag at hij volop vlees.
De tweede dag ook.
Maar op het einde van de week
begon hij er genoeg van te krijgen.
En op het einde van de maand was het vlees verdorven.
Het zat vol wormen!
En de man gooide de rest van het vlees weg.
Woedend liep hij naar zijn buurman en zei:
‘Jij hebt mij wat wijs gemaakt!
Men kan het vlees van een koe
geen heel jaar lang bewaren.’
‘Wie heeft dat gezegd?’ vroeg de buur.
‘Jij,’ antwoordde zijn buurman.
‘Jij hebt gezegd,
dat als je een koe slachtte,
je het hele jaar door vlees kon eten.
Ik heb dus mijn koe geslacht.
Maar het vlees is allemaal bedorven.’
‘Waarom heb je zo dom gedaan?’ vroeg de buur.
‘Als ik een koe slacht,
dan deel ik het vlees met mijn familie,
mijn vrienden en mijn kennissen.
En als zij een dier slachten
dan delen zij dat met mij.’
Naar een verhaal uit Haïti